Publikacje
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed euismod iaculis neque eu vulputate. Donec eu aliquet purus. Proin a sodales risus, sed lacinia odio. In placerat ullamcorper pharetra. Curabitur posuere lobortis nisi, sit amet convallis magna facilisis eu. Donec convallis justo vitae risus efficitur, ac viverra lectus imperdiet. Donec accumsan diam dui, ut auctor justo vulputate id. Donec finibus felis eros, vitae feugiat quam tristique nec. Phasellus pellentesque, odio eu dapibus pretium, urna felis interdum arcu, eget posuere urna risus nec velit. Morbi porta massa sed finibus gravida. Duis aliquam erat in consequat maximus. Proin ultricies sem rhoncus tempus feugiat.
Książki
Tradycje hałasu w sztuce dźwięku
Transpozycje obecności w sztuce mediów – od telekinezy do teleobecności
Światy niedokończone. Od światoopowieści do syntetycznych ekologii gier wideo
O prywatności w świecie nowych technologii. Asymetria przejrzystości
Kultura wizualna w dobie terroryzmu
Postcollectivity. Situated Knowledge and Practice (A. Jelewska, M. Krawczak, J. Reid [eds.])
Ikona. Eseje o sztuce Mariny Abramović (M. Krawczak)
Ekotopie. Ekspansja technokultury (A. Jelewska)
Sensorium. Eseje o sztuce i technologii (A. Jelewska)
Post-technological Experiences. Art-Science-Culture (ed. M. Krawczak)
Art and Technology in Poland. From Cybercommunism to the Culture of Makers (ed. A. Jelewska)
Artykuły
Wojna o prawdę. Metody otwartej weryfikacji, fact-checking i estetyka forensyczna – case study śledztw materiałów dezinformujących w wojnie ukraińsko-rosyjskiej
Dyskurs i Dialog
Aleksy Szymkiewicz
W artykule przedstawiono nowoczesne metody walki z dezinformacją oraz weryfikacji fałszywych informacji – fact-checking, OSINT oraz estetykę forensyczną – na podstawie analizy wybranych przykładów ze śledztw przeprowadzonych przez Stowarzyszenie Demagog. W pierwszej części tekstu lapidarnie zreferowano przyczyny wzrostu znaczenia i natężenia problemu dezinformacji, a następnie opisano nowe metody ograniczania jej skali. Druga część publikacji prezentuje analizę przypadków śledztw przeprowadzonych na materiałach o charakterze dezinformującym w kwestiach związanych z wojną rosyjsko-ukraińską.
Ruch QAnon i masowa radykalizacja nowej prawicy. Wykorzystanie struktury Internetu przez ekstremistyczny ruch konspiracyjny w celu pozyskania zwolenników i szerzenia propagandy
Przegląd Zachodni
Aleksy Szymkiewicz
Fenomen społeczności QAnon jest istotny z dwóch głównych przyczyn. Przede wszystkim w sposób niepozostawiający wątpliwości dowodzi, że żyjemy w rzeczywistości hybrydowej, zacierającej granice między światem offline i online. Po drugie wskazuje również na skalę, w jakiej Internet jako medium wpłynął na życie społeczne, a w konsekwencji na jego struktury. Działalność ruchu Q stawia pytania dotyczące między innymi funkcjonowania w cyberprzestrzeni, polityki platform społecznościowych i nowych strategii ruchów radykalnych. W artykule podjęto problem wpływu Internetu na kształtowanie się ruchu QAnon oraz proces radykalizacji jego członkiń i członków.
(English) Decolonizing Visuality: The Artistic and So-cial Practices of Andrea Carlson
JOLMA
Oliwia Olesiejuk
Rola spekulacji w wytwarzaniu wiedzy odnoszącej się do kryzysu klimatycznego. Przykład dwóch interaktywnych platform cyfrowych
Czas Kultury
Oliwia Olesiejuk
Przedmiotem artykułu są dwie platformy cyfrowe powstałe w latach 2019–2020: Mississippi. An Anthropocene River [“Mississippi”] oraz Feral Atlas. The More- -than-Human Anthropocene [Feral Atlas]. Stanowią one efekt transdyscyplinarnych praktyk poświęconych poszukiwaniu nowych metod i metodologii w odniesieniu do problemów kryzysu klimatycznego. Projekty w różny sposób angażują badania wyrosłe z nowej humanistyki, szczególnie z dyskursów nowomaterialistycznych i dekolonialnych. Ponadto wykorzystują spekulację jako metodę otwierającą na nowe problemy, jakie ujawniają się w relacjach pomiędzy ludzkimi i nie-ludzkimi jednostkami, zjawiskami i procesami. Korzystając z metod odwołujących się do zachodnich modeli wytwarzania wiedzy, praktyki te poszukują sposobów włączania doświadczeń i podejść społeczności niezachodnich. Głównym celem tekstu jest pokazanie na przykładzie powyższych platform cyfrowych roli, jaką odgrywają projekty spekulatywne w kreowaniu nowych przestrzeni, środowisk i metod badawczych koncentrujących się na problemach klimatycznych. Poruszona zostanie również kwestia zagrożeń, jakie wiążą się z włączaniem rdzennej i dekolonialnej wiedzy do działań realizowanych przez zachodnie instytucje i badaczy.
Pierwsza część artykułu odpowiada na pytanie, dlaczego wobec kryzysu klimatycznego potrzebne są nowe metody i metodologie badawcze, jaką rolę w ich poszukiwaniu odgrywają dyskursy nowomaterialistyczne i dekolonialne, oraz tłumaczy znaczenie spekulacji jako narzędzia wykorzystywanego w ramach tych koncepcji. W drugiej części analizuję obydwa projekty pod kątem ich założeń teoretycznych, zrealizowanych działań, architektury stron internetowych i sposobów poruszania się po nich przez użytkowników
Ku humanistyce eko-logicznej, czyli przebudowa na czas kryzysu
Er(r)go Teoria - Literatura - Kultura
Miłosz Markiewicz
Celem artykułu jest przedstawienie propozycji uzupełnienia myśli humanistycznej o posthumanistyczne aktywistyczne narzędzia ontoepistemologiczne. W tym celu autor, biorąc za punkt wyjścia koncepcję posthumanistycznej wspólnoty, dokonuje przez jej pryzmat relektury oikologii – wyrosłej na gruncie śląskim nauki o domu. Posthumanistyczna oikologia ma stanowić przekroczenie ograniczeń, na jakie napotyka myśl ekologiczna, w kierunku autorskiej koncepcji eko-logiki. Uprawiana w jej duchu humanistyka ma stanowić afirmatywną odpowiedź na kryzys poznawczy związany m.in. ze zmianami klimatu i zapowiadaną katastrofą.
(English) Images Out of Sight: Some Remarks on Moderating Online Content
View. Theories and Practices of Visual Culture
Miłosz Markiewicz
Nowe technologie – nowe praktyki? Artywistyczne działania na rzecz zmiany społecznej w Dolinie Krzemowej
Czas Kultury
Aleksandra Kosior (Binicewicz), Joanna Pankau
Autorki poddają refleksji artywistyczne działania antykryzysowe kolektywu The Anti-Eviction Mapping Project (AEMP) działającego w Zatoce San Francisco. Ich aktywność rozpostarta jest pomiędzy wymogami dostosowywania się do neoliberalnej rzeczywistości technosfery (Doliny Krzemowej) a wykorzystywaniem adaptacji do gromadzenia nowych kompetencji i wiedzy w celu wypracowania krytycznych stanowisk. Przyglądanie się przestrzeniom technologicznie nasyconym, tak zwanym miejscom krzemowym przez pryzmat działań artywistycznych AEMP pozwala nam zwrócić uwagę na zmiany współczesnego zaangażowania artywistów pod wpływem pojawiania się nowych narzędzi technologicznych. To one bowiem odgrywają kluczową rolę w rozpoznaniu przez autorki granic wytwarzanej przez kolektyw metodologii oporu. Analiza praktyk AEMP umożliwia również wgląd w trudności wychodzenia działaczy z antysystemowej narracji, która nie tylko jest niewspółmierna z proponowanymi przez nich interdyscyplinarnymi metodami, praktykami, systemami organizacji społecznej, ale zdaje się również stanowić przeszkodę dla możliwości wypracowania pozytywnego projektu społeczno-politycznej zmiany.
Słowa kluczowe: artywizm, nowe technologie, opór, technosfera, Dolina Krzemowa, antysystemowość
Wąskie wizje cyfrowej rewolucji w mapowaniu. Usytuowanie Canada Geographic Information System w perspektywie feministycznej krytyki nauki i technologii
Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej
Elżbieta Kowalska
Na początku lat 60. XX wieku w Kanadzie rozpoczęto prace nad jednym z najbardziej dziś rozpoznawalnych, „założycielskich” komputerowych systemów do tworzenia przestrzennie zlokalizowanej bazy danych, zawierającej różnorodne dane społeczne, środowiskowe i ekonomiczne, oraz cyfrowej kartografii. To dzięki tym mapom decyzje dotyczące rozwoju ekonomicznego miały być podejmowane sprawniej i lepiej – cały program powstał wraz z inicjatywą wprowadzenia lepszych praktyk zarządzania krajowymi zasobami. Historia tego w pewnym sensie legendarnego programu ma znacznie szerszy wymiar. Owo „lepsze zarządzanie” ostatecznie nie przyniosło korzyści w kontekście rozwoju terenów wiejskich, umocniło natomiast kwitnącą w tym okresie urbanistykę, przemysł oraz nowoczesne koncepcje związane z rekreacją i wypoczynkiem. Canada Geographic Information System (CGIS) pozwalał na produkcję łatwo przyswajalnej kartograficznej formy, która zdawała się kompleksowo i obiektywnie pokazywać mapowane terytorium, ostatecznie zaś wspierała kolonialne schematy ugruntowane w poprzedzających rozwój tego systemu działaniach białych europejskich osadników.
How Gandhi Went Nuclear: Potentiality of the Archiverse in Civilization VI (J. Alejski, E. Kowalska)
Studia Humanistyczne AGH
Jakub Alejski, Elżbieta Kowalska
“Nuclear Gandhi” is a surprising and controversial image of the Indian leader Mahatma Gandhi. Often portrayed against the backdrop of nuclear explosions, his poses and styles clearly suggest awe and admiration for the ongoing mass destruction. This image is related to Sid Meier’s Civilization VI – one of the most influential video games in the history of gaming. The aim of the article is to analyze this particular case study and consider processes from many different angles that led to the emergence of this controversial phenomenon. To do so, the notion of archiverse is introduced – an assemblage (after Jane Bennett) of all cultural, political, economic and technological archives performed by the user. By following the connections between different and often seem- ingly distant data and contexts, it is possible to propose an archive-centric perspective for video game studies.
The Spectrality of Nuclear Catastrophe: The Case of Chernobyl (A. Jelewska, M. Krawczak)
Politics of the Machines - Art and After, Conference Proceedings, EVA Copenhagen 2018
Agnieszka Jelewska, Michał Krawczak
The paper is a presentation of our research focused on the ecological disaster caused by the explosion of the nuclear power plant reactor in Chernobyl in 1986, in terms of its social, cultural and artistic context. We apply the concepts of hyperobject (Morton) and hauntology (Derrida), and autoethnographic method (Adams, Jones, Ellis), in an attempt to reveal human and nonhuman agencies in the description of the catastrophe’s long-term cultural consequences. In the autoethnographic and investigative-artistic part of our research we analyse our interactive installation, Post-Apocalypsis (2015), but also historical facts and private narratives. The notion of hyperobject in connection with the autoethnographic methods and investigative-artistic part of our research serves to trace the process of displacing phenomena, facts and private narratives about the Chernobyl accident in the context of time and space. The concept of hauntology enabled us to go beyond the uncovering of recurring cultural, political, social micronarrations and fear about nuclear energy in Poland.
Spectrograms of the environment: entangled human and nonhuman histories (A. Jelewska, M. Krawczak)
Possibles. Proceedings of 27 International Symposium on Electronic Art
Agnieszka Jelewska, Michał Krawczak
The article discusses the use of the proprietary spectrocartography research method to study the interdependencies between history, forms of landscape design, colonization mechanisms, green areas management, processes of ecological degradation, and urban policies. This method involves carrying out research using various data from the fields of sound ecology, biocommunication, botany, ecology, and environmental psychology, as well as methodology from the field of art-based research and art & science. The genesis and hidden ideology contained in the design of the artificial lake Elsensee-Rusałka, which was dug in Poznań by Jewish prisoners of war during World War II, as well as post-war and modern forms of the revitalization of the lake area and adjacent green areas, are analyzed in detail. The ultimate goal of the research project is to create an open experimental digital archive relating to the concept of hybrid space, digiplace, and augmented reality, in which all the data obtained during the research will be collected. These data will be used to create a new form of storytelling, taking into account historical asynchrony, nonhuman actors, and the space itself as a causative entity.
„Spectrograms of the environment: entangled human and nonhuman histories”, Alsina P, Vila I, Tesconi S, Soler-Adillon J, Mor E, red. Possibles. Proceedings of 27 International Symposium on Electronic Art, ISEA International; 2022:376–382.
Video-Remediations: From Transmission Medium to Data Landscape. Three Phases of Video-Remediations (A. Jelewska, M. Krawczak)
Remediation: Crossing Disursive Boundaries. Central European Perspective
Agnieszka Jelewska, Michał Krawczak
The chapter reflects on the impact of video and video art from the 1960s on contemporary art forms a cultural paradigm of dynamic reality. Originally, the video format was remediating the reality of TV and film production and initiating a democratization of the medium, till the 1990s and further, when video, we argue, started a revolution that emancipated digital devices after which they themselves became a part of a digital world in which we live in. From then on remediations happen not only within the media, but also on a deeper, interconnected levels of digital reality. If one cannot talk about mediations without remediations, then every mediation is always already remediating the mediated world.
,,Video-Remediations: From Transmission Medium to Data Landscape. Three Phases of Video Remediations”, in: Remediation: Crossing Disursive Boundaries. Central European Perspective, ed. B. Suwara, M. Pisarski, ISSN 2195-1845, ISBN 978-3-631-79504-0, Peter Lang – Veda, Berlin 2019, pp. 113-127.
Postdigital Collective Memory: Media Practices Against Total Design (A. Jelewska)
Postdigital Science and Education
Agnieszka Jelewska
The article presents the concept of postdigital collective memory—a proposal that opens possible research fields for postdigital science and education. Postdigital collective memory is co-created between human and nonhuman beings and technological media, with the latter treated as sensitive sensors. In order to exemplify this concept, the article presents research results from field practices and design workshops conducted by the Humanities/Art/Technology Research Center at Lake Elsensee-Rusałka in Poznań and the prototype of the Sensitive Data Lake (SDL)—a digital environment project incorporating human and nonhuman actants and attempting to restore a shared narrative about a place whose history has been suppressed and has faded from public memory. This lake is one of many examples of what Tony Fry calls ‘total design’: it was created during World War II, through the forced labor of Jewish prisoners, as part of the Nazi expansion into the East; and the project attempted to redesign the environment and remove the local inhabitants. Following the theories that analyze the long duration of ‘total design’ (Fry) and the concepts of transitions design (Escobar), the author’s own Critical Media Design (CMD) method was applied to develop various experimental strategies for design and educational work related to the history and memory of the Elsensee-Rusałka site in the postdigital reality.
Counter-Mapping with Sounds in the Practices of Postdigital Pedagogy (M. Krawczak)
Postdigital Science and Education
Michał Krawczak
The article analyses the methods of postdigital pedagogy based on critical media design (CMD), and collective practices which involve using sound recording and emission as a tool for counter-mapping the problems associated with the history and politics of digitally mediated urbanism. The article provides a detailed account of, and draws on materials from, the Emotional Urban Weather workshop conducted in 2014, in Warsaw, for an international group of professional young researchers, designers, artists and activists. The workshop took place in specially chosen districts of the Polish capital, in which the participants applied various sound design and critical media design strategies in order to address the historical, social, economic and political problems related to this place. Using technological tools capable of recording, emitting and measuring the parameters of sound, they prepared forms of sound intervention in the city. At the same time, this process became an experimental way of ‘opening up’ the problematics of a place by counter-mapping complex socio-cultural issues. Reflection on the workshop and its outcomes have contributed to the development of a postdigital pedagogy. The practices of critical media design (CDM), when combined with field recordings, affective listening and sound intervention, allow various technologies to be incorporated into theoretical critique and new forms of experimental engagement.
Techno-Imaginations of a Nuclear Regime. How a Power Plant Became a Proxy Bomb (A. Jelewska, M. Krawczak)
Navigationen - Zeitschrift für Medien und Kulturwissenschaften
Agnieszka Jelewska, Michał Krawczak
In this article, we discuss how techno-imaginations are designed within the nuclear regime as a tool to neutralize responsibility for military violence. We directly refer to the strategy of nuclear terrorism used by the Russian army against civilian infrastructure during the war in Ukraine. This situation is spectrally embedded in the interference of various media discourses and refers to the nuclear renaissance policy, which is one of the official cultural and political doctrines of contemporary Russia. We use the infrastructural perspective of media studies (Parks and Starosielski 2015), at the same time referring to the founding texts of nuclear criticism (Derrida 1984, Kerckhove 1984) to show the need for a new critical approach to analyzing the dependence between nuclear infrastructures and the cultural consequences of these transformations. We put forward the thesis that one of the most critical cultural consequences of intertwining the nuclear industry with the media, and the narratives generated by them, are new forms of weaponizing civilian nuclear infrastructure and a new topological figure of time in which the present shrinks to strengthen the future. This onto-technological dependence generates new forms of atomized memory in which the past is justified by pursuing a sustainable nuclear future, the present facts are displaced, and the negative aspects of nuclear accelerationism are neutralized.