Post_Human Data

Agnieszka Jelewska, Michał Krawczak

Posthuman_Data

Punktem wyjścia dla trzech prezentowanych na wystawie projektów są dane. Dane jako ślady współczesnej kultury mające z jednej strony status indywidualnych cyfrowych linii papilarnych, z drugiej czegoś – co ogólnie możemy określić jako e-waste. Kiedy po raz pierwszy William Gibson użył terminu datascape w połowie lat 80. XX wieku niewielu spodziewało się, że ta rzeczywistość stanie się naszą codziennością w przeciągu kilku dekad. W latach 90. Manuel Castells ogłaszał nowe, sprzęgnięte z internetem modele społeczne, które funkcjonować miały według zasad „społeczeństwa sieci”, model ten szybko zaczął ewoluować – dziś mamy świadomość tego, że sieć może służyć nie tylko poszerzaniu wolności i emancypacji, ale i manipulacji oraz systemowej kontroli.

I to właśnie z tych dwóch ostatnich cech sieci, według Mateo Pasquinelliego, wyłoniło się globalne „społeczeństwo metadanych”, w którym dziś funkcjonujemy. Metadane opisują postludzką kondycję współczesnej kultury, w której nie ma już miejsca na indywidualności – zamiast tego działa sieć „dywidualności”, o których pisał Gilles Deleuze mając na myśli społeczeństwa kontroli. W takiej sieci działają ludzie, maszyny i organizacje, które budują modele kontroli oparte na pozyskanych metadanych.

W tym społeczeństwie, jak podkreśla to Lev Manovich w swoich najnowszych tekstach, pojawiły się nowe kompetencje zarysowujące podział na tych, którzy tworzą dane (świadomie i nieświadomie – pozostawiając nieintencjonalne „ślady”); tych którzy mają organizacyjne możliwości zbierania i archiwizowania danych oraz tych, którzy mają umiejętności eksperckie w zakresie ich analizy.

Język danych dotyczy współcześnie także bezpośrednio redefinicji porządku naturalnego i artyficjalnego. Rozpadający się układ „biologicznej” przyrody i „sztucznej” technosfery zanalizowany został między innymi w ostatnich latach przez Jussiego Parikkę, efektem tego procesu są „medionatury”, zespolone sfery natury, kultury i technologii medialnych. Te sfery należy uznać za współczesny technoewolucyjny system. Za pomocą technologii medialnych w sposób naukowy obserwujemy zaawansowane procesy biologiczne, to z kolei redefiniuje kulturowe definicje życia i procesów ekologicznych, co z kolei determinuje nowe procesy mediatyzacji natury i potrzebę nowych badań.

Trzy stopnie postludzkiego

Prezentowane na wystawie prace tworzą rodzaj stopniowalnej narracji o końcu ludzkiej sprawczości i maszynowej interpretacji kultury, procesach akceptacji katastrofy oraz adaptacyjnych możliwościach medionatury.

Samopowiększenie Przemysława Jasielskego eksploruje aspekty poznawcze maszynowej interpretacji odpadów warsztatu twórczego artysty. Ślady pozostawione po minionych projektach, wstępne szkice, obliczenia rejestrowane przez robota – posługującego się mikroskopem – nabierają charakteru obcego medialnie, geologicznie i biologicznie krajobrazu. Kulturowe analogowe odpady postrzegane w perspektywie e-waste pozwalają na odkrywanie „dywidualistycznej” (Deleuze) natury artysty, w której tradycyjny warsztat sprzęgnięty jest z usieciowionym myśleniem o technologiach, które zyskują nową sprawczość.

Scrolling to Zero Rafała Zapały to interaktywna instalacja będąca znakiem temporalnego i medytacyjnego charakteru katastrofy. Tutaj dane rozumiane są jako znaki po-ludzkiej próżni, w której artysta proponuje sentymentalny powrót do wspólnotowego doświadczenia – jakim jest głosowe ćwiczenie medytacyjne. W zestrojeniu głosowym przestają istnieć indywidualności, buduje się hybrydowy, mediowany technologicznie organizm, w którym redefinicji ulega sama relacja tego co, ludzkie i nie-ludzkie. W istocie, nawiązująca wprost do filozofii kosmicznego pesymizmu, praca prowokuje myślenie o wspólnotowym doświadczeniu kulturowym, którego podstawą jest akceptacja trwającej katastrofy.

Fab Fungus Szymona Kaliskiego, Marka Straszaka i Arka Zuba, to zaawansowana technologicznie praca anektująca teoretyczną perspektywę medionatur i ich potencjalnych adaptacji w środowisku cyfrowo-biologicznym. W tym projekcie dane są częścią nowej natury, ich fizyczna reprezentacja jest już tylko jedną z możliwych biologicznych interpretacji kodu. Mowa jest tu o redefinicji tego, co żywe i nie-żywe, artyficjalne i naturalne. Praca stawia pytanie, na ile „naturze” i definicjom biologicznym bliższe są algorytmy i „nie-ludzkie” języki programowania, niż antropocentryczne strategie tworzenia kulturowych narracji i mitów?

kuratorzy: Agnieszka Jelewska, Michał Krawczak

artyści: Przemysław Jasielski, Szymon Kaliski, Marek Straszak, Rafał Zapała, Arek Zub

pobierz katalog: post_human data catalogue