Rola spekulacji w wytwarzaniu wiedzy odnoszącej się do kryzysu klimatycznego. Przykład dwóch interaktywnych platform cyfrowych

Przedmiotem artykułu są dwie platformy cyfrowe powstałe w latach 2019–2020: Mississippi. An Anthropocene River [“Mississippi”] oraz Feral Atlas. The More- -than-Human Anthropocene [Feral Atlas]. Stanowią one efekt transdyscyplinarnych praktyk poświęconych poszukiwaniu nowych metod i metodologii w odniesieniu do problemów kryzysu klimatycznego. Projekty w różny sposób angażują badania wyrosłe z nowej humanistyki, szczególnie z dyskursów nowomaterialistycznych i dekolonialnych. Ponadto wykorzystują spekulację jako metodę otwierającą na nowe problemy, jakie ujawniają się w relacjach pomiędzy ludzkimi i nie-ludzkimi jednostkami, zjawiskami i procesami. Korzystając z metod odwołujących się do zachodnich modeli wytwarzania wiedzy, praktyki te poszukują sposobów włączania doświadczeń i podejść społeczności niezachodnich. Głównym celem tekstu jest pokazanie na przykładzie powyższych platform cyfrowych roli, jaką odgrywają projekty spekulatywne w kreowaniu nowych przestrzeni, środowisk i metod badawczych koncentrujących się na problemach klimatycznych. Poruszona zostanie również kwestia zagrożeń, jakie wiążą się z włączaniem rdzennej i dekolonialnej wiedzy do działań realizowanych przez zachodnie instytucje i badaczy.

Pierwsza część artykułu odpowiada na pytanie, dlaczego wobec kryzysu klimatycznego potrzebne są nowe metody i metodologie badawcze, jaką rolę w ich poszukiwaniu odgrywają dyskursy nowomaterialistyczne i dekolonialne, oraz tłumaczy znaczenie spekulacji jako narzędzia wykorzystywanego w ramach tych koncepcji. W drugiej części analizuję obydwa projekty pod kątem ich założeń teoretycznych, zrealizowanych działań, architektury stron internetowych i sposobów poruszania się po nich przez użytkowników